Na gruncie obowiązujących obecnie przepisów pzp zasadą jest, że istotna zmiana zawartej umowy wymaga przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Podkreślić jednak należy, że od przywołanej reguły ustawodawca przewiduje szereg odstępstw. Najszerszy zakres wyjątków w tym obrębie przedstawiono w art. 455 ust. 1 pzp. Wskazane uregulowanie umożliwia dokonywanie zmian istotnych, o ile np. zostały przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia w postaci jasnych, precyzyjnych i jednoznacznych postanowień umownych spełniających wymagania art. 455 ust. 1 pkt 1 pzp. Wyjątkowo można także dokonać zmian istotnych w przypadkach zmiany wykonawcy wskazanych w art. 455 ust. 1 pkt 2 pzp, w sytuacji realizacji dodatkowych dostaw usług lub robót budowlanych (w okolicznościach przedstawionych w art. 455 ust. 1 pkt 3 pzp) czy w przypadku konieczności zmiany umowy spowodowanej sytuacją, której zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć.
Szeroki zakres uprawnień do modyfikacji umowy w sprawie zamówienia publicznego dopuszcza także ustawodawca na gruncie innych aktów prawnych. Przykładem unormowania, które stronom kontraktu przyznaje uprawnienie do istotnej zmiany umowy, jest dyspozycja art. 48 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (DzU z 2022 r., poz. 2185). Nie zmienia to jednak faktu, że istotna zmiana zawartej umowy, jak wynika z obowiązujących przepisów prawa oraz orzecznictwa TSUE, wymaga przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. W artykule omawiającym temat numeru autor wszechstronnie przybliżył nie tylko kwestie istotnych zmian umowy, ale także podstawowe zagadnienia dotyczące dopuszczalności istotnej zmiany warunków zamówienia w trakcie prowadzonych postępowań.