Artykuł pochodzi z wydania: Listopad 2025
Od 1 stycznia 2026 r. zmianie ulega podstawowy próg stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych, co wpłynie na uprawnienia oraz obowiązki zarówno zamawiających, jak i wykonawców.
Na mocy ustawy o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa nowelizująca) od 1 stycznia 2026 r. podstawowy próg kwotowy stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej: pzp), określony w art. 2 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, zostaje podniesiony z kwoty 130 tys. zł do 170 tys. zł. Oznacza to, że zamawiający publiczni (m.in. cały sektor finansów publicznych) będą mogli udzielać zamówień klasycznych oraz organizować konkursy o wartości mniejszej niż 170 tys. zł z wyłączeniem stosowania przepisów pzp. Dla przypomnienia: podana kwota jest kwotą netto, ponieważ stosownie do art. 28 pzp podstawą ustalenia wartości zamówienia jest ustalone z należytą starannością całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy bez podatku od towarów i usług.
Wyczekiwana zmiana
Dotychczasowy minimalny próg stosowania pzp obowiązujący od 1 stycznia 2021 r. nie był zmieniany na przestrzeni ostatnich lat. Znaczny wzrost cen towarów i usług, a w konsekwencji kosztów realizacji zamówień, uwydatnił nieadekwatność poziomu 130 tys. zł do obecnych realiów obrotu gospodarczego. Istotne i warte odnotowania jest to, że ustalenie poziomu nowego progu kwotowego stosowania pzp w związku z czynnikiem inflacyjnym poprzedziły nie tylko analizy Urzędu Zamówień Publicznych (dalej: UZP), w tym porównawcze regulacji prawnych innych państw członkowskich Unii Europejskiej, ale przede wszystkim współpraca Prezesa UZP z Prezesem Głównego Urzędu Statystycznego.
Udzielanie zamówień publicznych na podstawie przepisów pzp wiąże się z koniecznością stosowania nieco bardziej sformalizowanych procedur oraz realizacją przez zamawiających i wykonawców szerszych obowiązków, zmierzających m.in. do zachowania odpowiedniej przejrzystości i proporcjonalności postępowań (w przypadku zamawiających obowiązki te związane są np. z prowadzeniem dokumentacji postępowania). W przypadku zamówień publicznych o wartości mniejszej niż kwota określona w art. 2 ust. 1 pkt 1 pzp stosowanie proceduralnych ograniczeń wynikających z pzp nie jest konieczne, przy czym praktyka rynku pokazuje, że większość zamawiających udziela takich zamówień zgodnie z procedurami uregulowanymi w przepisach wewnętrznych – np. w regulaminach, instrukcjach – choć nie ma takiego obowiązku.
Podwyższenie podstawowego progu kwotowego stosowania pzp będzie skutkowało mniejszym sformalizowaniem procesu udzielania zamówień (w odniesieniu do ich znacznej grupy) oraz zachowaniem elastyczności. Pozwoli tym samym na adekwatne dopasowanie sposobu wyboru wykonawcy i trybu zawierania umów o zamówienia publiczne do potrzeb zamawiających i wykonawców. Zmiana – jak podkreślali projektodawcy, bazując na danych UZP za 2024 r. wynikających z Biuletynu Zamówień Publicznych1 – będzie dotyczyć blisko 9 tys. zamówień publicznych udzielanych w przedziale wartości zamówienia między 130 000 zł a 169 999,99 zł. Łączna wartość zamówień publicznych udzielonych w 2024 r. w tym przedziale kwotowym wyniosła ponad 1,3 mld (1 305 765 029) zł brutto, a łączna liczba zamawiających udzielających zamówień (na podstawie rocznych sprawozdań o udzielonych zamówieniach za 2024 r. przekazanych Prezesowi UZP) to blisko 32 tys.
Wprowadzona zmiana progu była oczekiwana nie tylko przez zamawiających, ale również przez wykonawców. Wskazuje na to chociażby fakt, że w ramach dokonywanego przez UZP przeglądu przepisów pzp i przeprowadzonej ankiety w grupie zamawiających aż 85% ankietowanych opowiedziało się za podwyższeniem progu stosowania ustawy, a po stronie wykonawców za takim rozwiązaniem było 53% respondentów. Realizacja większej liczby postępowań poza rygorami pzp może znacząco zaktywizować małe podmioty wykonawcze, które niejednokrotnie obawiały się formalności związanych ze stosowaniem tej ustawy (m.in. dużej liczby nakładanych na nie obowiązków dokumentacyjnych), czy też zachęcić nowo powstałe firmy do ubiegania się o zamówienia publiczne, co zwiększy aktywność gospodarczą.
Oprócz pozytywnych aspektów podwyższenia progu – ograniczenia kosztów związanych z przygotowywaniem dokumentacji zgodnie z wymaganiami pzp oraz przyspieszenia procedur, a w efekcie szybszej realizacji takich zakupów – mogą pojawiać się także obawy. Dotyczą one zwłaszcza potencjalnego ryzyka dostosowywania cen oferowanych przez wykonawców do wysokości progu stosowania pzp, a tym samym oferowania realizacji zamówień podprogowych na mniej korzystnych dla zamawiających warunkach cenowych. Może się jednak okazać, że wykonawcy nie będą posuwali się do tego rodzaju zachowań, a zwiększenie progu pobudzi aktywność małych i średnich przedsiębiorstw, które dotychczas unikały uczestnictwa w zamówieniach publicznych z powodu skomplikowanych procedur.
W kontekście powyższego nie można przy tym zapominać, że podstawowym celem każdego postępowania o udzielenie zamówienia, niezależnie od jego wartości, powinien być wybór najlepszej dostępnej na rynku oferty oraz dążenie do zapewnienia najlepszej jakości zamówienia w stosunku do środków finansowych, które zamawiający może przeznaczyć na jego realizację.
Regulaminy wewnętrzne
Jak wspomniano wcześniej, w celu określenia procedur, według których będą realizowane zakupy o wartości poniżej progu stosowania pzp, zamawiający publiczni tworzą zazwyczaj własne regulacje wewnętrzne, które w praktyce najczęściej przybierają formę regulaminu. Przepisy powszechnie obowiązującego prawa nie określają treści lub obowiązkowych elementów regulaminu, więc zamawiający mają co do zasady swobodę w zakresie konstruowania jego zapisów.
Zmiana wysokości progu stosowania pzp zapewne wymusi na zamawiających, którzy mają regulaminy udzielania zamówień podprogowych, nowelizację tych dokumentów. Wiąże się to z tym, że często już sam tytuł regulaminu zawiera wskazanie konkretnej kwoty progowej, a idąc dalej – wielokrotnie jest ona przywoływana w poszczególnych postanowieniach tego dokumentu. Niezbędne będzie więc chociażby dostosowanie takiego tytułu do nowej kwoty, przykładowo poprzez użycie zapisu: „Regulamin udzielania zamówień publicznych o wartości mniejszej niż kwota 170 000 zł”. Zdarzają się jednak także zamawiający, którzy nie operują konkretną kwotą w tytule regulaminu – zamiast tego wskazują, że dotyczy on „udzielania zamówień o wartości mniejszej od kwoty określonej w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych”. W takim przypadku nie trzeba będzie zmieniać tytułu dokumentu – aktualizacji będzie wymagało użycie w treści regulaminu starej kwoty.
[…]
Andrzela Gawrońska-Baran
radca prawny, doktor nauk prawnych, była wiceprezes Urzędu Zamówień Publicznych oraz wieloletnia dyrektor departamentu zamówień publicznych w dużej instytucji zamawiającej
